زوایای مبهم جنگ ایران و عراق را در کتاب اتحاد شوم بخوانید - آی تی گپ

به تدریج که از جنگ گذشت، روشن شد که منافع دو ابرقدرت به طور بی سابقه ای به این جنگ گره خورده است. اگرچه دکترین ریگانیسم مبتنی بر ادامه جنگ بدون طرف پیروز بود، اما در دو سال آخر جنگ به طور تعیین به این نتیجه رسیدند که باید با مداخله مستقیم در جنگ، ایران را وادار به توقف عملیات گسترده زمینی کرد. از سویی جنگ در حال فرسایشی شدن بود و ایران می دید که به مرور فشارهای مالی، سیاسی و نظامی افزایش می یابد و صدام نیز مسلح تر می شود. چنانچه مقایسه ای از توان نظامی عراق در آغاز جنگ تا سرانجام آن داشته باشیم، درمی یابیم که عراق به همت کمک های همه جانبه و نامحدود مالی و نظامی، توان نظامی خود را افزایش داده بود. شرق و غرب، ارتش عراق را به طور کامل بازسازی و تجهیز کرده بودند و ایران را به دلیل اینکه آتش بس را نمی پذیرفت، جنگ طلب و ناقض قطعنامه ها معرفی می کردند.

کتاب اتحاد شوم؛ اسناد رسمی همکاری آمریکا با رژیم صدام در جنگ تحمیلی (سال های 1980 تا 1984 میلادی) به نویسندگی خانم جویس بتل است و توسط مجید کریمی از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده است و در سال 1399 توسط انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است.

ناشر این مجموعه خانم جویس بتل در مقدمه خود معتقد است که اسناد نشان می دهد آمریکا در سال های 1980 تا 1984 به سوی صدام چرخید. خانم بتل برای تأکید بر این موضوع عنوان اسناد منتشر شده را دست دادن آمریکا با صدام حسین: چرخش ایالات متحده به سوی عراق گذاشته است. اسناد آورده شده در این کتاب، مجموعه ای از 61 سند دست چین شده از آرشیو ملی آمریکاست که بر اساس قانون آزادی اطلاعات این کشور در 25 فوریه سال 2003 منتشر شده است.

در این مجموعه اسناد، کوشش نگارنده بر آن بوده که هر سند را در سه دسته بندی موضوعی جای دهد؛ ترجمه اصل متن، توضیح خانم جویس بتل و توضیح نگارنده کتاب است به طوری که این توضیحات مبتنی بر مدارک و اسناد مکمل و برای نشان دادن اهمیت سند اضافه شده است. با بررسی مجموعه اسناد این کتاب، پژوهشگران درک بهتری از پشت پرده حامیان ارتش عراق در جنگ با ایران به دست خواهند آورد و البته مناسبات سیاسی ظالمانه و ریاکارانه آمریکا را نیز آشکار می گرداند.

اسناد گزیده آرشیو ملی آمریکا نشان می دهد که چرا و چگونه آمریکا و عراق به یکدیگر نزدیک شده و ایران و آمریکا نیز همزمان از هم دور شدند. اسناد آرشیو ملی امریکا می تواند منبع خوب و تازه ای برای روشن شدن زوایای مبهم جنگ ایران و عراق به ویژه بررسی کاربرد سلاح های شیمیایی در جنگ توسط عراق باشد.

سند شماره 61 کتاب حاضر به درستی به همه آنچه باید درباره جنگ ایران و عراق در بعد سیاست خارجی آمریکا و عراق آگاهی داشت، اشاره کرده است. به عبارت بهتر می توان گفت که این مجموعه اسناد نجات رژیم صدام حسین است.

نکته مهمی که از روح کلی این اسناد دریافت می شود، اینکه آمریکا هرگز چه در اوایل جنگ و چه در میانه و سرانجام سرانجام جنگ بی طرف نبود و برخلاف ادعاهای خود بر پایه این اسناد در مواجهه با رویدادهای جنگ ایران و عراق در شورای امنیت بی طرفی را نقض کرد.

برای پژوهشگران آینده ایران این اسناد و اطلاعات، کامل کننده همه اطلاعاتی است که تا به امروز داشته ایم و می تواند منبع خوب بررسی سیر فرایند خارجی جنگ در ابعاد بین المللی تر آن نیز باشد.