بازسازی خانه: حوض و آب انبارهای تاریخی شهرستان فردوس نیازمند بازسازی و بازسازی هستند - آی تی گپ

جهت دریافت خدمات بازسازی خانه با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

آب انبار و حوض انبار در قدیم برای ذخیره سازی و بهره برداری از آب در مکانهایی که امکان دسترسی به آب دائمی نبود، ساخته شده و یکی از نشانه های سازگاری ایرانیان با کم آبی است.

سوابق این سازه آبی نشان می دهد در گذشته که آب لوله کشی وجود نداشت، در مکانهایی که رودخانه دائمی نبود، برای ذخیره آب مخازن بزرگی را در زمین حفر و کف آن را با سنگ و ملات ساروج عایق سازی می کردند سپس روی آن گنبدی می ساختند.

بعلاوه در نقاط گرمسیر بادگیرهایی بالای بنا ساخته می شد تا آب را خنک نگه دارد. در آب انبار وقتی از پله ها پایین می روید با یک شیر آب روبرو می شوید که پشت آن یک دیوار است و دسترسی مستقیم به منبع آب ندارد اما در حوض انبار که معمولا حجم و معماری کوچکتری دارد، امکان دسترسی مستقیم به حوضچه آب وجود دارد.

آب انبارها و حوض انبارها را هنوز در نقاط مختلف ایران از جمله استان های کویری مانند خراسان جنوبی میتوان دید و شهرستان فردوس یکی از منطقه ها است که در منطقه ای خشک قرار گرفته و به علت شرایط اقلیمی، ذخیره سازی و بهره برداری از آب از قدیم مورد توجه مردم این منطقه بوده است.

به گفته کارشناسان علاوه بر قنات ایرانی، آب انبار نیز از شاهکارهای ایرانیان قدیم برای بهره برداری از منابع آبی و مدیریت مصرف آن بوده است.

طراحی و معماری حوض انبارها در گذشته براساس شاخص های فرهنگی و مذهبی هر منطقه بوده و در هر شهر از ایران هر حوض انبار از طراحی و معماری خاصی متناسب با شرایط آن منطقه ساخته شده است.

این حوض انبارها به منظور ذخیره نزولات آسمانی در فصول بارندگی و مصرف آب در فصول کم بارش سال احداث میشد.

وقف حوض انبار برای استفاده عمومی

افراد برخوردار از تمکن اقتصادی اقدام به احداث حوض انبار نموده و آن را وقف عام می کردند. بسیاری از حوض انبارهایی که در فردوس وجود دارد بویژه حوض انبارهای روستای خانکوک، حوض انبار قرایی و سیدی دارای کتیبه موقوفی هستند.

در گذشته ساخت بناهای وقفی به وسیله افراد متمکن و سرشناس هر شهر نشان از علاقه این افراد به توسعه و آبادانی شهر خود و نیز یاری به سایر مردم بوده است.

اکنون با گذشت بیش از یک قرن از احداث این حوض انبارها در شهرستان فردوس، متاسفانه گرد کم توجهی بر طاق این بناهای تاریخی نشسته است.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان فردوس درباره آخرین شرایط این بناهای تاریخی گفت: تمامی حوض انبارهای این شهرستان احتیاجمند بازسازی و بازسازی هستند که این اقدام احتیاجمند اعتباری بالغ بر چهار میلیارد تومان است.

روح الله صداقت طالبی اضافه کرد: در قدیم آب آشامیدنی مردم به وسیله این مکانها تامین میشد و در حال حاضر حوض انباری که بگردد از آن استفاده کرد در شهرستان فردوس نداریم.

24 حوض و آب انبار ثبت ملی

وی گفت: تعداد حوض و آب انبارهای تاریخی شهرستان فردوس 37 مورد بوده که 24 مورد در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان فردوس اضافه کرد: در چند سال گذشته یکسری اقدامات اولیه به وسیله میراث فرهنگی برای بازسازی حوض انبارهای روستای خانکوک اجرا شده و اگر بخواهیم بازسازی کامل انجام دهیم به اعتباری بیش از 150 تا 200 میلیون تومان احتیاج داریم.

وی توضیح داد: با توجه به اعتباراتی که در حوزه میراث فرهنگی است، برای جلوگیری از تخریب این بناهای تاریخی تنها توانستیم عملیات نجات بخشی را در دستور کار قرار دهیم.

صداقت طالبی گفت: مساله حوض انبارهای خانکوک از اولویت های میراث فرهنگی بوده و امیدواریم سال جاری اعتبارات خوبی به این اداره تخصیص یابد تا بتوانیم این موضوع را به عنوان پروژه بازسازیی در دستور کار قرار دهیم.

وی ادامه داد: دهیاری ها هم می توانند با اعتباراتی که در اختیار دارند در زمینه بازسازی حداقل یکی از حوض انبارها به میراث فرهنگی یاری نمایند.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان فردوس گفت: این دیدگاه که فقط میراث فرهنگی متولی این بناهاست، موجب شد که پروژه ها را جز پروژه های اولویت دار خود ندانند.

بازسازی با اعتبارات میراث فرهنگی ممکن نیست

وی بیان اینکه بازسازی بناهای تاریخی فقط با اعتبارات میراث فرهنگی امکان پذیر نیست، اضافه کرد: اگر دهیاری همکاری نموده و حداقل هزینه های نیروی انسانی را تامین نمایند، می توانیم از محل اعتبارات، یاری ویژه ای به بازسازی بناها نموده و با همدلی مضاعف این حوض انبارها را بازسازی کنیم.

صداقت طالبی گفت: آب انبارهایی همانند آب انبار میدان که بیشتر در معرض دید گردشگران و مردم هستند در اولویت بازسازی و بازسازی است اما بعضی دیگر به علت اینکه در موقعیت های دورتر هستند فقط استحکام بخشی بنا را در دستور کار قرار داده ایم.

وی با بیان اینکه بازسازی هر حوض انبار پنج تا 10 میلیون تومان هزینه در بر دارد، گفت: به علت کمبود اعتبارات در حال حاضر می توانیم استحکام بخشی حوض انبارهایی مانند برون را انجام دهیم تا از تخریب جلوگیری گردد.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فردوس اضافه کرد: در گذشته متولی ساخت آب انبارها با اهداف خیرخواهانه، مردم بودند و آب انبارها، حمام های قدیمی و مساجد مانند مسجد کوشک و سیدی در این منطقه به وسیله مردم احداث شده است.

وی تاکید نمود: اینگونه آثار تاریخ و شناسنامه مردم است و باید این فرهنگ را با مشارکت همگانی زنده نگه داریم و این نگرش را در مردم ایجاد کنیم که دولت به تنهایی نمی تواند برای بازسازی و حفظ این آثار هزینه کند و مردم باید پای کار بیایند که با تحقق این هدف به توسعه منطقه در حوزه فرهنگی و گردشگری یاری زیادی خواهد شد.

صداقت طالبی گفت: 72 اثر تاریخی در شهرستان فردوس وجود دارد که برای حفظ و بازسازی و بازسازی آنها دولت به تنهایی نمی تواند هزینه کند و احتیاجمند یاری خیرین و مردم در این زمینه هستیم.

لزوم مشارکت مردمی در بازسازی آثار تاریخی

وی توضیح داد: باید بین مردم این نگرش ایجاد گردد که یک بنای مذهبی و عام المنفعه به وسیله مردم و با یاری مردم می تواند حفظ گردد و برای آیندگان باقی بماند.

از جمله پنج حوض انبار تاریخی در روستای خانکوک شهرستان فردوس که با قدمت بیش از 100 سال در لیست آثار ملی واقع شده است و اکنون در معرض تخریب قرار گرفته است.

دهیار روستای خانکوک فردوس در این باره گفت: حوض انبارها علیرغم بازسازی جزئی به وسیله میراث فرهنگی شهرستان به علت قدمت بالا و فرسوده بودن بنا، احتیاجمند بازسازی و بازسازی اساسی هستند.

محسن دانشور اضافه کرد: تا به امروز به خاطر مکاتبات و پیگیری های متعدد فقط تعمیر جزئی در پله های یکی از حوض انبارهای این روستا به وسیله میراث فرهنگی اجرا شده است.

وی گفت: در حال حاضر سقف و دالان حوض انبارها در حال ریزش بوده و خطرآفرین است.

دهیار روستای خانکوک بیان نمود: باید با برنامه ریزی دقیق و در قالب یک کار جمعی این بناهای تاریخی که میراث باارزش گذشتگان برای ما و آیندگان است را بازسازی و حفظ کنیم.