شکل گیری کمیته عالی همکاری های مشترک ایران و روسیه در حوزه فناوری - آی تی گپ

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهوری ادامه داد: به نظر می رسد همکاری های راهبردی ایران، روسیه و بعضی از دیگر کشورها مانند چین می تواند راهگشا و تاثیرگذار باشد. بنابراین بسیار علاقه داریم در حوزه های علمی و فناوری، با کشورهای دوست از جمله روسیه همکاری های پایدار را شکل دهیم.

دهقانی، دستاوردهای فناورانه ایران در سال های اخیر به مدد شرکت های دانش بنیان و نیروی انسانی دانش آموخته و نخبه را یادآور شد و اضافه کرد: جمهوری اسلامی در سال های اخیر، در حوزه های گوناگون فناوری همانند زیست فناوری، مخابرات، نانوفناوری، ارتباطات و سایر حوزه ها موفقیت های چشمگیری به دست آورده است. به نظر می رسد اکنون زمان مناسبی برای شکل گیری همکاری های دوجانبه میان دوکشور به ویژه در موضوعات گوناگون علمی و فناوری است.

شکل گیری کمیته عالی همکاری های مشترک ایران و روسیه در حوزه فناوری

رییس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: با شکل گیری و شروع فعالیت های کمیته عالی همکاری های فناورانه ایران و روسیه، به طور جدی و با ماموریت های مشخص و در زمان بندی دقیق، پروژه های فناورانه تعریف و اجرایی گردد. احیای این کمیته، محور و مبدأ خوبی برای همکاری های بعدی، توسعه نوآوری ها و طراحی و تعریف پروژوه های فناورانه بعدی خواهد بود.

دهقانی با اشاره به در اختیار قرار دادن بازار واقعی شرکت های دانش بنیان گفت: موضوعی که در بحث اقتصاد گفتم بر این مبنا بود که احتیاجهای واقعی بازار را احصا می نماید و در اختیار شرکت ها قرار می دهد. سال گذشته قریب به 3 میلیارد دلار توافق نامه همکاری در حوزه های نفت، گاز انرژی آب و برق امضا کردیم که امیدواریم در مدت 4 سال در قالب پروژه های کلان در کشور اجرا گردد. همینطور ابزارهای قانونی از جمله انحصار بازار و منع واردات را داریم تا شرکت ها از حیث فعالیت و فراوری آسودگی خاطر داشته باشند. به توسعه زیرساخت های مشترک برای پروژه های ملی معتقدیم و حتی در کشور سعی می کنیم منابع را مجتمع کنیم تا بتوانیم ظرفیت های بزرگ و ملی داشته باشیم.

وی اضافه کرد: قطعا در این مسیر از همکاری بین المللی با کشور روسیه استقبال می کنیم که می تواند زمینه ساز تقویت طرفین گردد. برای پیگیری و اجرای پیشنهادات مطرح شده در این نشست دو گام مهم برداریم. نخست این که کمیته ای برای رگولاتوری و تنظیم گری محصولات فناوری و تسهیل تبادل محصولات بین دو کشور ایجاد گردد. بعلاوه ایجاد یک صندوق سرمایه گذاری مشترک در حوزه های فناوری و فعالیت های کوچک تر را ذیل این کارگروه مشترک می توان تعریف کرد که از جمله آن حفظ حقوق مالکانه مشترک فناوری مشترک بین دو کشور است. تشکیل کمیته ضد تحریم فناوری ذیل پیمان شانگهای و بسته همکاری مشترک بین پارک های فناوری دو کشور نیز می تواند از دیگر محورهای تعامل دو کشور بر بستر این کمیته همکاری مشترک باشد.

آمادگی برای بهره مندی از ظرفیت های فناورانه ایران

در بخش دیگری از این نشست فورسنکو دستیار رئیس جمهور فدراسیون روسیه در حوزه علم و فناوری، استفاده از فناوری های روزآمد و تجربیات نوآورانه سایر کشورها را برای ارتقای سطح زندگی مردم و پیشرفت، یک اولویت راهبردی روسیه دانست و گفت: در خصوص حوزه های فناوری که اولویت جمهوری اسلامی است، در روسیه نیز برای توسعه آن ها عزم و اهتمام ویژه ای وجود دارد و این موضوع عجیب نیست چراکه این حوزه ها، اولویت های راهبردی زندگی هستند. به طور مثال در حوزه حمل و نقل، نزد ما به طور گسترده و عمیق تری به آن توجه شده است. برای جلوگیری از تعارض و چالش ها باید مساله حمل و نقل را به طور جدی مورد توجه قرار داده ایم.

وی اضافه کرد: اگر بتوانیم با استفاده از راهکارهای فناورانه، ارتقای دسترسی به حمل و نقل را صروت دهیم، عدالت عمومی نیز تحقق خواهد یافت و می توانیم امکانات را به شکل بهتری توزیع کنیم.

وی با اشاره به توجه جدی به فناوری های حوزه محیط زیست و اقلیم گفت: در حوزه محیط زیست در بخش هایی که با چالش روبرو هستیم، می توانیم به یاری فناوری تغییرات و اصلاحات مثبت ایجاد کنیم و همزمان خود را با تغییراتی که اجتناب ناپذیر هستند، سازگار کنیم.

فورسنکو، با اشاره به حوزه انرژی به عنوان یک ارز رایج و پرکاربرد میان کشورها از اهمیت توسعه فناوری های این حوزه گفت و اضافه کرد: در تمامی حوزه های فناورانه، انرژی از جایگاه مهمی برخوردار است و به عنوان یکی از چالش های مطرح در حوزه های گوناگون شناخته می گردد. این موضوع را با استفاده از نوآوری و دانش روز دنیا به سمت بهینه شدن پیش می بریم. بعلاوه به حوزه هوش مصنوعی، به عنوان یک حوزه پرکاربرد علمی و فناورانه توجهی جدی داریم با توجه به توانمندی های فناورانه ای که در ایران وجود دارد، آماده همکاری در این عرصه ها هستیم.

وی با تاکید بر ضرورت ایجاد یک نظام تنظیم گری برای بازار شرکت های دانش بنیان گفت: فناوران و فراورینمایندگان، در پی اطمینان خاطر هستند که محصول فراوریی آن ها دارای بازار مناسب باشد. به طور مثال پس از رفع تحریم ها این محصول همچنان خریدار داشته باشد. بازار امروز احتیاجمند تنظیم گری است و آن چه که امروز بازار احتیاج دارد، سفارش دهنده و مشتری واجد شرایط و ذی صلاح است. این مشتری به ما می گوید این احتیاجمندی ها چیست و تا چه زمانی این احتیاج برقرار خواهد بود. در پی این هستیم تا این تنظیم گری را برای شرکت های روسیه و ایران ایجاد کنیم.

در بخش دیگری از این نشست مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان حوزه سلامت بیان کرد: در سفرهای متعددی که به روسیه داشتیم و دیدارهایی که با مقامات علمی و فناوری روسیه انجام شد، تفاهم نامه های مختلفی به امضا رسید، اما یکی از حوزه های مهم و مورد مطالبه جدی، تسهیل در تبادل داروهای زیستی و فناور، بین دو کشور ایران و روسیه است. با توجه به این که اقتصاد سلامت هم از پایه دانشی بالایی برخوردار است و زمینه پیشرفت دو کشور را فراهم می نماید، به نظر می رسد تسهیل در فرآیند فناوری ها و فرآورده های این حوزه می تواند یکی از محورهای همکاری طرفین باشد.

قانعی با بیان این که مقرر شد آزمایشگاه های غذا و داروی دو کشور مقرراتشان را به یکدیگر نزدیک نمایند، تا تسهیل تبادل محصولات این دو حوزه صورت بگیرد، ادامه داد اگر در این حوزه به توافقات و نقطه مشترک برسیم تبادل غذا و دارو تسهیل خواهد شد. در خصوص داروهای زیستی ضد سرطان و تجهیزات آزمایشگاهی آمادگی وجود دارد و در حوزه امنیت غذا نیز تفاهم نامه ای در حوزه مرغ لاین یا اجداد مرغ به توافق رسیدیم و در حوزه های امنیت غذایی نیز برای همکاری های دو کشور آمادگی داریم.

بعلاوه شقایق حق جوی جوانمرد رئیس مرکز توسعه فناوری های راهبردی، از آمادگی برای تبادل تجربیات و دستاوردهای ایران با سایر کشورها در حوزه فناوری های راهبردی و مرز دانش گفت و ادامه داد: اهمیت فناوری های استراتژیک به غیر از کاربردهای امنیتی و نظامی از این جهت حایز اهمیت است که میخواهد زندگی مردم را دستخوش تحول کند. فناوری یاری می نماید تا نسلی دانش اموخته و خلاق سرنوشت نسل های آینده را مشخص نمایند. باید بتوانیم در اقدام های عملیاتی مشترک که خروجی و نتایج مشخص داشته باشد، این تسهیل گری را صورت دهیم. به طور مثال، موضوع تغییر اقلیم که مساله همه کشورهای دنیا است، یکی از حوزه هایی به شمار می رود که می توانیم به اقدام های مشترک فناورانه دست بزنیم.

آمادگی برای همکاری در حوزه فناوری های راهبردی

وی با اشاره به آمادگی برای همکاری در حوزه فناوری های راهبردی با موضوع پروژه های مشترک فناورانه گفت: از جمله این حوزه های اولویت دار می توان به لیزر، اپتیک و کوانتوم، هوش مصنوعی و رباتیک، علوم و فناوری های شناختی، نانوفناوری، ارتباطات و فناوری، زیست فناوری پزشکی مواد و ساخت پیشرفته و مجموعه فناوری هایی که باعث می گردد زندگی بهتری داشته باشیم، اشاره نمود.

دبیر ستاد فناوری های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی نیز با اشاره به پیشرفت های ایران در حوزه فناوری های اطلاعات، ارتباطات، هوشمندسازی و اقتصاد دیجیتال به یاری نسل جوان و دانش آموخته گفت: محدودیت ها در حوزه اقتصاد دیجیتال برای فناوران کشور چندان دغدغه نبوده و توانسته ایم یک بستر مناسب را برای توسعه این فناوری فراهم کنیم. توجه بیش از حد به این حوزه و عزم جدی نخبگان جوان ایرانی موجب شده است که توسعه این حوزه نه یک انتخاب بلکه به یک ضرورت تبدیل گردد.

وی با بیان این که برای مقیاس پذیر شدن این حوزه به همکاری های مشترک و توسعه بازار احتیاج داریم، اضافه کرد: یکی دیگر از حوزه های مشترک همکاری، توسعه بازار پلتفرم ها است. این پلتفرم ها از جنس تجارت الکترونیک، حمل و نقل هوشمند و موضوعاتی از این دست هستند. با متصل کردن بازارها به یکدیگر می توانیم به سراغ بازارهای سایر کشورها نیز برویم. بزرگ ترین پلتفرم های خاورمیانه در اختیار ایران است که طرفیت خوبی برای همکاری های دوجانبه به شمار می رود.

ملازاده بعلاوه به نیروی انسانی دانش آموخته و خلاق اشاره نمود و اضافه کرد: ظرفیت بعدی وجود نیروهای متخصص، توانمند و با کیفیت در ایران است که به دلایل مختلف هزینه های توسعه فناوری و فراوری محصول را کاهش می دهند. آمادگی داریم تا در وهله نخست احتیاجها را رفع کنیم و شرکت های بزرگ چندملیتی را با همکاری کشورهای هم پیمان شکل دهیم.

رضا سلطانعلی زاده سرپرست مرکز راهبری ستادهای ویژه توسعه اقتصاد دانش بنیان نیز با اشاره به احصاء 12 حوزه مشخص و برنامه ریزی برای همکاری مشترک میان ایران و روسیه بیان کرد: از این میان، 6 حوزه محور همکاری مطرح شده است که می تواند بسترهای همکاری در این حوزه ها ایجاد گردد. توسعه تجهیزات بالادستی نفت، گاز پتروشیمی و نیروگاهی روی موضوع کشاورزی و محصولات گلخانه ای که ارزش اضافه کرده بالایی دارد و احتیاج کشور است، سه محور همکاری اولیه به شمار می روند بعلاوه در سه موضوع فناورانه صنایع فلزی و معدنی، صنایع هوایی، در حوزه فناوری های صنعت چوب که روسیه در آن پیشتاز است آمادگی های همکاری فراهم شده است. همکاری های دانش بنیان می تواند در قالب شرکت های بزرگ ایرانی و روسی شکل بگیرد تا کارها ابعاد مالی خوبی داشته و از احتمال شکست آن ها کاسته گردد.